Niet naar Haïti!
Nadat we in mei een oriënterend bezoek gebracht hadden aan Savane Entourée, een klein dorpje in het noordoosten van Haïti, zijn we de afgelopen maanden druk bezig geweest om het eerste pilot project voor te bereiden. Alleen al om de materialen op locatie te krijgen was geen sinecure. We hadden besloten alles in de Dominicaanse Republiek te kopen en bij de grensovergang in Dajabón over te dragen aan de pastor uit Savane, die dan het verdere transport zou regelen. In verband met de hevige regenval in de maanden september, oktober en begin november was de weg naar Savane onbegaanbaar. Eind november was het dan zover, gewapend met documenten waarop stond dat het hier om een hulpgoederen ging, gedoneerd door YDF en bevestigd door de gouverneur in Cap Haïtien gingen de materialen de grens over zonder invoerrechten te betalen (dit bespaarde ons ca. 30% op de waarde van het transport). Op donderdag 15 november kregen we bericht dat de materialen aangekomen waren.
Op 18 november vertrokken wenaar Puerto Plata in de Dominicaanse Republiek. Via Santiago en Capotillo gingen we op weg naar de grens in Dajabón. We hadden gehoord dat het al enige tijd “onrustig” was in Haïti. Brandstofprijzen die met 35-50% verhoogd werden, politieke onrust en corruptie.
Bij de grens aangekomen bleek dit slechts zacht uitgedrukt. De onrust in Haïti bleek een veelvoud van de “gele hesjes” demonstraties in Parijs. Overal wegblokkades, brandstichtingen, plunderingen en mensen die gemolesteerd werden. Mensen durfden hun huizen niet uit, omdat er geschoten werd. Tijdens onze reis zijn er zeker 15 mensen onder gruwelijke omstandigheden om het leven gebracht, waaronder 6 douanes en een commissaris van politie.
Los van het feit dat er überhaupt geen openbaar vervoer reed en we er dus simpelweg niet konden komen, was de situatie voor ons te gevaarlijk om de grens over te steken. Extra wrang voor de mensen in Savane waar het rustig was en waar we hadden kunnen werken. De teleurstelling was groot toen ze hoorden dat we niet kwamen.
Om de resterende tijd van ons verblijf dan maar in een sterren-resort aan een Dominicaans palmenstrand door te brengen is aan ons niet besteed, dus maakten we een nieuw plan.
Eerst naar Capotillo waar we het watercomité al een tijdje coachen voor de aanleg van een nieuw waterleidingsysteem. Een dag meewerken in de houtzagerij waar het hout voor onze latrines vandaan komt
Daarna naar de school in Mao. Inmiddels hebben we 20 computers gekocht, die overdag gebruikt worden door de leerlingen van de basisschool en ’s avonds voor de jongeren die de avondschool volgen.
In de kerstvakantie wordt er gestart met de renovatie van het lokaal dat verbouwt gaat worden tot keuken voor de leerlingen die van ver komen en de kinderen die thuis onvoldoende eten krijgen. Na de renovatie gaan we kijken of we geld bij elkaar kunnen krijgen voor de inrichting van de keuken.
In Hatillo de San Lorenzo de school bezocht waar we afgelopen zomer vijf wasbakken hebben geïnstalleerd. De smerige situatie, dat de kinderen hun handen moesten wassen in een ton die ook gebruikt werd om de toiletten door te spoelen, is nu verleden tijd. Ons EPHA trainingsteam heeft het onderwijzend personeel een training “hygiëne en sanitatie” gegeven inclusief lesmateriaal, zodat ze zelf de lessen voor de leerlingen kunnen verzorgen.
Op weg naar Constanza waar we van 2010-2013 met World Servants 13 huisjes hebben gebouwd. Een fantastisch weerzien, we mochten slapen bij Lino en Maribel in een huisje wat we zelf gebouwd hebben. Onvoorstelbaar hoeveel mensen ons nog kennen. De huisjes verkeren in prima conditie en worden keurig onderhouden.
Van Constanza naar Las Canoas het dorp waar we al 3 jaar komen. We hadden onze komst niet aangekondigd, maar de ontvangst was er niet minder om. Elba stond er op dat we weer in haar huisje sliepen.
De toiletgebouwtjes bij de twee basisscholen staan er perfect bij. Alles functioneert en wordt keurig schoon gehouden. De kinderen wassen hun handen na het toilet gebruik. Een genot om te zien.
In een gesprek met de onderwijzeressen kwam naar voren, dat er dringend behoefte is aan “buiten schoolse opvang”. Het probleem op het platteland is, dat de kinderen ivm ruimte- en capaciteit gebrek maar een halve dag les krijgen (een deel ’s morgens en de andere kinderen ’s middags). Huiswerk maken is vaak niet mogelijk gezien de huisvesting en ouders kunnen vaak niet helpen, omdat ze analfabeet zijn
Het idee is nu om de kerk te vragen of er overdag gebruik gemaakt mag worden van hun gebouw en dat we mensen vinden die de kinderen kunnen begeleiden bij hun huiswerk. De eerste contacten zijn inmiddels gelegd en we hopen hier komend jaar een oplossing voor te vinden. Het dorp heeft nu 7 dagen per week water en 99% van de latrines staat er keurig bij.
Tot onze schrik zagen we Alta Gracia, de vrouw waar we een rolstoel voor geregeld hebben, weer in haar oude versleten stoel zitten. Bij navraag bleek dat de banden “leeg” stonden en niemand op het idee gekomen was dat je ze gewoon op kunt pompen. Ook de voetsteunen waren niet goed afgesteld en goede armleuningen ontbraken. We hebben er dus snel een “micro” projectje van gemaakt. Een fietspomp opgescharreld, de voetsteunen afgesteld, van een oude rolstoel de armleuningen gesloopt, bij een motorreparatie bedrijfje boutjes en moertjes gekocht en toen tot 10 uur ’s avonds gewacht tot er weer stroom was om de benodigde gaatjes te kunnen boren. Net op tijd voor ons vertrek weer een probleem opgelost.
Op ca. 30 km van Las Canoas het dorpje Sajanoa bezocht. Hier woont één van de bouwvakkers die ons in het verleden geholpen heeft. Het dorp lijkt op Canoas maar dan drie jaar geleden. We kregen de vraag of we bij hun ook een programma op willen zetten. Tijdens ons bezoek hebben we een eerste inventarisatie gemaakt en gaan nu bekijken of we hier volgend jaar kunnen starten met een pilot van ca. 25 latrines. Dat hier nog veel te doen valt, leidt geen twijfel
Verder hebben we uitgebreid met onze bestuursleden en accountant in de Dom. Rep. gesproken over lopende zaken en toekomst plannen. We hebben het voor elkaar gekregen dat we als officiële stichting in de Dom. Rep. geen BTW hoeven te betalen wat ca. 18% op onze inkopen scheelt.
Al met al kunnen we terugzien op een geslaagde reis. Inmiddels hebben we besloten, dat wanneer de situatie het toelaat ons “Dominicaans” bouwteam 2 januari a.s. naar Savanne vertrekt om het project alsnog af te ronden.
Ondanks wat tegenslagen kijken we terug op een jaar waarin weer veel tot stand gekomen is, ook al lopen dingen soms anders dan je gehoopt had. Voor ons in ieder geval voldoende stimulans om ons werk voort te zetten.